آشنایی با پروفسور سعید شاملو، پدر روانشناسی بالینی در ایران
ایران در زمینه روانشناسی همانند سایر عرصه‌های علم، پیشینه تاریخی خاص خود را دارد که در این خصوص افراد صاحب‌نظر بسیاری، تاثیر بسزایی داشته‌اند. یکی از این افراد، بنیانگذار و پدر روانشناسی بالینی ایران، پروفسور سعید شاملو است. در این مقاله از دکترلینک قصد داریم با پروفسور سعید شاملو، پدر روانشناسی بالینی ایران بیشتر آشنا شویم.
پروفسور سعید شاملو در سال 1308 در شهر ملایر استان همدان به دنیا آمد و پس از طی دوران دبستان و دبیرستان برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت. در آمریکا در دانشگاه جورج واشنگتن، دانشگاه ایالیتی واشنگتن و دانشگاه ایلی نوی موفق به دریافت درجه کارشناسی، کارشناسی ارشد و درجه دکتری در رشته روانشناسی بالینی و فوق دکتری در روان‌درمانی گردید. سپس به مدت دو سال به سمت استادیاری در آمریکا به تدریس پرداخت و در بخش روانپزشکی بیمارستان ایلی نویز به عنوان روانشناس بالینی بخش به فعالیت پرداخت.
پروفسور شاملو در سال ۱۳۴۸ (در سن ۴۰ سالگى) ازدواج كرد و حاصل اين ازدواج دو دختر است كه هر دو تحصيلات عاليه و آكادميك دارند
ویژگی‌های پروفسور سعید شاملو
به گفته دانشجویان ایشان، پروفسور شاملو فردی بود که در کارش بسیار جدی و سخت‌وش بود، اما روحیه طنزپردازی ایشان بسیار جالب توجه بود! به گفته دانشجویانشان در کلاس درس با دانشجویان شوخی می‌کردند و حتی جوک نیز تعریف می‌کردند.
پروفسور سعید شاملو عطش سیری‌ناپذیری نسبت به علم داشت و به واسطه همین عطش، موفق به کسب تمام مدارج علمی از کارشناسی تا فوق دکتری و در نهایت فعالیت در بخش روانپزشکی بیمارستان ایلی نوی رساند.
پروفسور شاملو می‌خواست تا با کسب علم و انتقال آن به وطن خویش، کاری بزرگ در راستای رشد علم روانشناسی در ایران نماید. اهداف پروفسور شاملو همه برای رشد و اعتلای علم روانشناسی و پرورش متخصصان مربوط به روانشناسی بود.
به همین جهت در مرکز بین‌المللی شرح حال نویسی IBC در کمبریج انگلستان به عنوان مرد 2004 که دستاوردها و پیشگامی‌هایش در جامعه بین‌الملل چشمگیر و برجسته بود، اهدا شد.
زندگی حرفه‌ای پروفسور سعید شاملو
پروفسور سعید شاملو پس از بازگشت به ایران، از سال 1340 تا سال 1342 در دانشگاه ملی ایران به تدریس و تحقیق و فعالیت بالینی پرداخت. از سال 1342 تا سال 1373 در دانشگاه تهران، سپس دانشگاه علوم پزشکی تهران با سمت‌های استادیاری، دانشیاری، استادی به تدریس و تحقیق و ارائه خدمات بالینی پرداخت. در سال 1373 گروه روانشناسی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی را تاسیس کرد و از آن سال استادی و مدیریت این گروه را نیز بر عهده داشت.
پروفسور سعید شاملو بانی تجدید حیات انجمن روانشناسی ایران است و در دوره‌های اول، دوم و پنجم، ریاست هیئت مدیره انجمن را نیز برعهده داشت. پروفسور سعید شاملو همچنین از پیشگامان طراحی سازمان نظام روانشناسی بود. وی از سوی مرکز بین‌المللی شرح حال نویسی IBC در کمبریج انگلستان به عنوان نامزد مرد سال 2004 انتخاب شد. جالب توجه است که این عنوان تنها به معدود افرادی از برگزیدگان اعطا می‌گردد که دستاوردها و پیشگامی آن‌ها در جامعه بین‌المللی برجسته باشد و انتخاب پروفسور سعید شاملو از میان ده‌ها هزار فرد لایق دیگر به درستی نشان‌دهنده قدرت و ارزش خدمات علمی ایشان است.
در طی برگزاری دومین کنگره‌ی بین‌المللی روان‌درمانی در شرق و گفتگوی تمدن‌ها که بیش از 60 مهمان از تمام قاره‌های جهان در آن شرکت داشتند، پروفسور سعید شاملو ریاست و سمت دبیر کمیته‌ی علمی این کنگره را برعهده داشتند. این کنگره برجسته‌ترین فعالیت علمی ایشان در آخرین پائیز زندگیشان بود.
خدمات پروفسور سعید شاملو
فهرست کتاب‌ها (ترجمه و تالیف)
دکتر شاملو در زمینه تالیف و ترجمه کتاب بسیار مشهور بودند. برخی از آثار پروفسور شاملو
- بهداشت روانی
- روانشناسی بالینی
- روش‌های نو در روان‌کاوری
- کاربرد روان درمانی
- مکاتب و نظریه‌ها در روانشناسی شخصیت
- آسیب‌شناسی روانی
- راهنمای تهیه‌ی شرح حال و مصاحبه در روانشناسی بالینی و روانپزشکی
- تاریخ علم روانشناسی
- مصاحبه تشخیصی
- روان‌درمانی کودک
- شخصیت ایرانی(ناتمام)
- مطالعه کیفیت زندگی، ارداک بیماری و سبک‌های دلبستگی بیماران سالمند مبتلا به دیابت
- تالیف بیش از یکصد مقاله نظری و پژوهشی در روانشناسی
سمت‌های پروفسور سعید شاملو
پروفسور سعید شاملو بانی تجدید حیات و رئیس چند دوره از هیئت مدیره انجمن روانشناسی ایران بود. همچنین به عنوان عضو آکادمی علوم نیویورک از سال 1976 فعالیت می‌کرد. سمت‌های پروفسور سعید شاملو به اختصار:
- عضو انجمن روانشناسی آمریکا
- عضو انجمن روان‌درمانی آمریکا از سال 1972
- عضو انجمن هیپنوتیست‌های آزمایشگاهی از سال 1976
- عضو مشاوره در هیئت تجربه دایرة‌المعارف بین‌المللی روان‌کاوی، روانپزشکی، اعصاب و روانشناسی از سال 1973
سایر دستاوردهای پروفسور سعید شاملو
-
تاسیس اولین کلینیک و مرکز مشاوره و راهنمایی در دانشگاه تهران در سال 1344
- راه‌اندازی اولین دوره‌ی فوق‌لیسانس و دکتری روانشناسی بالینی در ایران
- برگزاری دومین کنگره بین‌المللی روان‌درمانی در شرق
بدرود حیات پروفسور سعید شاملو
پروفسور شاملو تعهد علمی و حساسیت حرفه‌ای بسیار بالایی داشتند.پس از برگزاری دومین کنگره‌ی بین‌المللی روان‌درمانی در شرق، وی را که سال‌ها از بیماری قلبی رنج می‌برد و برای او حیاتی بود که از فعالیت‌های استرس‌زا دوری گزینند را برای چندمین بار روانه‌ی بیمارستان کرد. تن خسته و رنجور این مرد بزرگ که هفته‌ها بی‌خوابی شبانه و فشار روانی را تحمل کرده بود، توان مقابله با بیماری را نداشت. پروفسور سعید شاملو یک هفته پس از برگزاری کنگره بین‌المللی دچار حمله قلبی شد.
بلافاصله پس از ترخیص از بیمارستان، با وجود تاکید و توصیه پزشک معالج مبنی بر استراحت، به دانشگاه مراجعه کرد تا به امور جاری گروه و دانشجویان و انجمن روانشناسی رسیدگی نماید. اما چند روز پس از مراجعت به دانشگاه بار دیگر دچار سکته قلبی شد و پس از آن در بیمارستان بستری بود تا سرانجام در صبحگاه دهم دی ماه سال 1383 دار فانی را وداع گفت.
پیکر این استاد پیشکسوت، روز یازدهم دی ماه توسط استادی که روزی دانشجویان پروفسور سعید شاملو بودند تا آرامگاه ابدی ایشان بدرقه شد.
روحش شاد و قرین رحمت الهی
یاد و خاطره اساتید ارزشمندی که برای این مرز و بوم تلاش بی شائبه نموده‌اند را گرامی می‌داریم.